Platformeconomie: macht of samenwerken?

Macht roept vaak weerstand op in tegenstelling tot samenwerken. Hoe reageren wij hierop? Laten we macht ontstaan of verzetten we er ons als meerderheid tegen?

Omgaan met macht

Gedrag wordt bepaald door drijfveren. Psycholoog Stephen Reiss kon na onderzoek, 16 drijfveren benoemen. Eén daarvan is macht. Over hoeveel drijfveren we beschikken en in welke mate, verschilt per persoon.

Macht is in zijn definitie de behoefte om invloed uit te oefenen, je houdt ervan leiding te geven. Als je genoeg sociale vaardigheden hebt, kun je mensen op een prettige manier beïnvloeden. Zonder deze vaardigheden kom je dominant over. De behoefte aan macht stimuleert mensen om uitdagingen aan te gaan en uit te blinken.

Van onmacht naar opstand

We ervaren macht als vervelend op het moment dat onze drijfveer onafhankelijkheid maximaal wordt geprikkeld. Dan zoeken we elkaar op en smeden we een plan om ons tegen de macht te verzetten. Of het nu om maatschappelijke, persoonlijke of zakelijke belangen gaat, zoals bijvoorbeeld grote online platforms als The Fork. Door het grote aantal ‘reviews’ in combinatie met het grote marktaandeel, voelen sommige horecaondernemers zich gedwongen om zich bij het platform aan te sluiten. En dat gevoel stemde een aantal van hen 'opstandig', waarop ze actie besloten te ondernemen.  

De macht en kracht van samen delen

Ik en vele mensen met mij zijn groot voorstander van de platform- en deeleconomie. Het aanbod van bijvoorbeeld opleidingen is soms overweldigend, dus het is hartstikke handig als ik op basis van de ervaring van andere deelnemers een keuze kan maken. Een heel ander voorbeeld is het delen van mijn gereedschap. Ik gebruik het zelden, en ik ben niet de enige. Dus lenen via een online platform kan dan echt een uitkomst zijn. Hierdoor ontstaat een andere manier van samenwerken. Opvallend is dat samenwerken niet tot één van de 16 drijfveren behoort.

Volgens Rachel Botsman & Roo Rogers zijn er 4 kritische succesfactoren voor deze nieuwe economie:

1. Geloof in het algemeen belang
   Door deel te nemen voeg je waarde toe aan de gemeenschap en verbeter je ook de waarde voor jezelf. Anderen helpen geeft een goed gevoel.
2. Vertrouwen tussen vreemden
   Het doen van een succesvolle online transactie doen we steeds vaker met onbekende mensen. Er wordt door het doen van deze transacties vertrouwen opgebouwd in zowel de deelnemers als het platform.
3. Ongebruikte capaciteit
   Omdat iets niet volledig wordt benut kan het bijvoorbeeld worden verhuurd aan andere mensen. Van leegstand van vergaderruimtes tot een strijkplank.
4. Kritische massa Deze massa wordt bereikt wanneer er voldoende content wordt aangeboden en actieve gebruikers nieuwe gebruikers aantrekken en ze voorzien van producten of diensten. Het platform is succesvol als gebruikers tevreden zijn met het aanbod en het gemakt dat wordt geboden.

Bron: What’s mine is yours - The Rise of Collaborative Consumption (Botsman & Rogers, 2010)

Balans macht en onafhankelijkheid

Delen en macht gaan in mijn ogen niet goed samen. Ervaringen delen en macht dus ook niet, want komt het vertrouwen dan niet in het geding? Een reviewplatform moet dus echt onafhankelijk zijn. De kans op betrouwbare reviews is daarbij het grootst. Het samenwerkingsplatform moet faciliteren en de gebruikers genereren de content. Het platform heeft een controlefunctie op de correctheid van de content om misbruik te voorkomen. Het platform overlegt met de gebruikers over de doorontwikkeling en houdt daarbij rekening met de verschillende belangen.

Als ik een opleiding zou willen verkopen, dan ben ik er zeer bij gebaat als heel veel mensen deze opleiding waarderen met een 10. Maar ga ik zover dat ik anderen mijn wil opleg? Niet gek dat er al rechtszaken zijn gevoerd in de VS tegen bedrijven en personen die frauderen met reviews. Bij alle veroordelingen oordeelt de rechter consequent. Ervaringen die ik lees op internet of sociale media moeten echte ervaringen zijn. Dat is waar je vanuit mag gaan en onechte ervaringen zijn dus strafbaar. De boetes lopen inmiddels op tot $ 1,25M.

Zowel aan de kant van het platform als aan de kant van de deelnemer hebben we dus te maken met macht. Ik kies voor samenwerking, waar kies jij voor?

Afbeelding: Pixabay