16 juli 2014

Zomercolumn Vierdaagse: De medische wetenschap over de Vierdaagse

Rubrieken

Door » Jan Jacobs Tekstbureau

De eerste dag van de Vierdaagse zit er op. Tijd voor een biertje! Over de beleving van de Vierdaagse als loper schrijf ik later deze week uitgebreider. Mijn ervaring leert dat de intensiteit van de beleving met de dag toeneemt, zowel bij de lopers als bij de mensen langs de kant.

Fysiek liep de eerste etappe zoals verwacht. Langzaam maar zeker liepen de benen vol en op het moment dat de verzuring zich leek aan te kondigen, bleek ik juist in een vlotte cadans te lopen. Daarna kwamen de pijntjes aan knieën en voeten, totdat die pijntjes overgingen in een algeheel gevoel dat het midden houdt van een stijve souplesse of van een soepele stijfheid. Doordat de zon nog een dagje verstoppertje speelde en doordat de frisse wind ons koelte toewuifde, werd het een rustig dagje dat niet te veel energie vergde.

Dit wordt mijn achttiende Vierdaagse. De ene keer loop ik de Vierdaagse fluitend uit, een ander jaar zie ik allemachtig veel af. Dat roept de vraag op hoe zwaar de Vierdaagse eigenlijk is. Is het topsport, of is het gemakkelijk te doen voor gezonde mensen, die gewend zijn aan regelmatige beweging?
Als je afgaat op de tonnen bier die elke avond door de kelen van de lopers verdwijnt, ben je geneigd te denken dat je voor lange afstand wandelen net zo’n goede conditie nodig heb als voor uit het raam kijken. Aan de andere kant: ik heb ook vijftien jaar lang op wedstrijdniveau hardgelopen (lange afstanden, tot aan de marathon aan toe) en vreemd genoeg leed ik dan minder dan tijdens lange wandeltochten het geval was. Ligt dat aan de persoon of aan de sport?

Gelukkig heeft de wetenschap het antwoord in petto. De medische faculteit van de Radboud Universiteit te Nijmegen doet al jaren onderzoek naar het effect van de inspanningen die de Vierdaagse heeft op het lichaam. Een team wetenschappers kwam een paar jaar geleden tot de conclusie dat het voltooien van de Vierdaagse een lichamelijke topprestatie is. Het schijnt ook nog gezond te zijn voor hart, longen en beenspieren (maar weer minder voor pezen, banden en gewrichten). De positieve effecten voor het lichaam houden bovendien zes tot acht weken aan.

De lichtste dag blijkt de zwaarste te zijn
Uit recenter onderzoek kwam naar voren dat de eerste wandeldag, verrassend genoeg, de zwaarste dag is (al voelt geen enkele loper dat zo, en dat is juist het verraderlijke). Het lichaam moet de eerste dag nog wennen aan de zware inspanning. Van de deelnemers heeft gemiddeld 20% na de eerste etappe uitdrogingsverschijnselen en 15% heeft een te hoog zoutgehalte. Bij getrainde mensen herstelt de verstoorde vocht- en zoutbalans zich overigens in een nacht. Vierdaagse lopers blijken ook een hoog gehalte te hebben aan een eiwit, dat ook wordt aangetroffen bij sporters die zware duurinspanningen leveren, zoals marathonlopers en wielrenners.

Inmiddels breidt de Radboud Universiteit het onderzoek elk jaar uit. Er zijn onderzoeken geweest naar de effect van het lopen van de Vierdaagse voor ouderen en voor mensen met diabetes. Er komt een onderzoek naar het effect van de hele dag wandelen in temperaturen boven de 25 graden (deze wandelweek krijgen we twee of drie van die dagen). De Radboud Universiteit en de Wageningen University kondigden gisteren aan ook te willen onderzoeken of Vierdaagse lopers sneller herstellen als ze uitgebalanceerde voeding tot zich nemen. De vraag stellen is hem beantwoorden, lijkt me, maar toch zijn dit allemaal redelijk interessante onderzoeken. Maar ik was wel verbaasd dat de Radboud Universiteit ook onderzoek heeft gedaan naar het effect van het lopen van de Vierdaagse op het geheugen. De uitkomst van dat onderzoek kan ik me niet meer herinneren. Misschien moet ik deze week nog iets langer lopen, om dat boven water te krijgen…