Waarom zou de gemeente alcoholmisbruik faciliteren?

Blog >Syan Schaap, directeur van het Event Safety Institute

Het is najaar, inmiddels op veel plekken min of meer traditioneel de tijd van de ‘Oktoberfesten’. Deze op bierconsumptie gerichte festiviteiten hebben zeker in ons land weinig te maken met cultuur of traditie; (over)consumeren staat centraal. Waarom zou de gemeente als hoeder van de openbare orde en veiligheid willen meewerken aan een evenement dat schijnbaar weinig toevoegt aan stedelijke ambities en zo direct zorgt voor schade voor de gezondheid?

Iedereen heeft het recht een evenement te organiseren in ons land. In beginsel stelt de overheid hier geen beperkingen aan als het gaat om leeftijd, opleiding, doelstelling of doelgroep. Wel geldt de disclaimer dat voor ieder evenement de gemeente – feitelijk de burgemeester – de afweging maakt of het evenement verantwoord kan plaatsvinden. Hij (of zij) heeft daarin op basis van de model-APV van de VNG vier afwegingscriteria: de openbare orde, de openbare veiligheid, de volksgezondheid en de bescherming van het milieu. Deze toets voert de burgemeester uit middels de procedure van vergunningverlening en door het uitvoeren van toezicht op de naleving tijdens het plaatsvinden van een evenement.

Focus op openbare orde

Bij de vele evenementen waar jaarlijks vergunning voor wordt verleend, lijkt de neiging te bestaan om de gemeentelijke beoordeling vooral te richten op openbare orde en openbare veiligheid. Dit is terug te zien aan het feit dat politie en brandweer bijna standaard aan tafel zitten, maar dat de GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) veel minder vaak aansluit en een milieuadviseur bijna stelselmatig lijkt te ontbreken. Adviezen die de gemeente krijgt en waar dus voorschriften op worden gebaseerd zijn vooral veiligheidsvoorschriften: inzet beveiligers, maximaal aantal bezoekers, vluchtwegen, gebruik gasflessen, de eis om calamiteitenscenario’s uit te werken zoals ‘bommelding’, ‘paniek in menigte’. ‘ordeverstoring’ en ‘brand’.

Veiligheid doorslaggevend

Veiligheid lijkt ook relatief gauw doorslaggevend als het aankomt op een beoordeling van wat verantwoord kan plaatsvinden. Is een evenement overduidelijk een bedreiging voor de openbare orde? Dan ligt er al snel een negatief advies vanuit de politie en gaat het feest waarschijnlijk niet door. Dit komt voor bij onder meer Harleydagen (soms verboden in verband  met dreiging van motorbendes) en vechtsportgala’s (dreiging invloed georganiseerde criminaliteit). Vindt een evenement plaats op een locatie die onbereikbaar is voor hulpverlening? Dan zal een negatief brandweeradvies al snel de doorslag geven om het evenement niet toe te staan op de betreffende locatie.

Risico’s alcoholgebruik

Ook bij de voorafgaande beoordeling van Oktoberfesten speelt veiligheid een rol. Ook hier kunnen risico’s voor de openbare orde en openbare veiligheid ontstaan door overmatig alcoholgebruik, helemaal als dit tijdens een evenement op grote schaal gebeurt. Denk aan de vechtpartij tussen dronken bezoekers of de bezoeker die overstekend publiek aanrijdt als hij dronken achter het stuur gaat zitten. Deze risico’s leiden overwegend tot de vereiste inzet van capaciteit en middelen om een en ander zoveel mogelijk in goede banen te leiden.

Verwachte letselbeleid

En gezondheid? Wanneer is een evenement een bedreiging voor de volksgezondheid en wel zodanig, dat het misschien wel verstandiger is het hele evenement niet toe te staan? De praktijk van de adviezen vanuit de ‘witte kolom’ (GHOR en GGD) is dat deze zich niet richten op de beoordeling van de aard van het evenement, maar op het niveau van hulpverlening dat nodig is gezien het verwachte letselbeeld. Dat is eigenlijk hetzelfde als stellen dat een evenement met open vuur veel brandweer ter plekke moet hebben en een evenement waar ordeverstoringen te verwachten zijn, nopen tot een grote inzet van politie. In plaats van de oorzaken van het risico aan te pakken, richten de adviezen zich vaak alleen op de benodigde inzet na plaatsvinden van incidenten. De gedachte vanuit de veiligheidsketen zou zijn: kijk eerst naar proactie en preventie, voor je denkt aan preparatie en repressie.

Enorme hoeveelheden bier

Dit zette mij aan het denken toen ik afgelopen week weer veel aankondigingen van Oktoberfesten hoorde. In ons land zijn het er inmiddels zeker dertig, zo blijkt uit de lijst op deze website. Wat is eigenlijk de zin van het organiseren van een evenement dat volledig is gericht op bierconsumptie? Hoezo traditie of folkore? Ja, in München is het een traditie van meer dan tweehonderd jaar, maar ook daar komt men niet veel verder dan enkele folkloristische elementen en verder vooral de consumptie van enorme hoeveelheden bier in gigantische pullen. Zondag berichtte de NOS: Honderden bezoekers naar ziekenboeg op eerste dag Oktoberfest. Bijna vijfhonderd deelnemers moesten worden behandeld. Van deze groep hadden 91 een alcoholvergiftiging opgelopen; vorig jaar liep dat aantal in ruim twee weken bier hijsen op tot 670. En het evenement wordt elk jaar drukker.

Kritisch beoordelen op volksgezondheid

Misschien zijn Oktoberfesten wel het ultieme voorbeeld van de reden om evenementen ook kritisch te beoordelen op het aspect ‘volksgezondheid’. Want al is dit een vrij klassieke term en lijkt het te suggereren dat het om de gezondheid van het hele volk gaat, feitelijk moet de gemeente natuurlijk op voorhand beoordelen in hoeverre er een concrete bedreiging voor de gezondheid van deelnemers aan het evenement is te verwachten.

We hoeven niet ver te zoeken om een medisch adviseur te vinden die de gevaren van extreem alcoholgebruik voor de volksgezondheid van deelnemers aan een Oktoberfest kan bevestigen. Alcoholintoxicatie kan zorgen voor ademhalingsstoornissen, stilstand van de ademhaling en hersenletsel; in het uiterste geval kan het zelfs overlijden tot gevolg hebben.

Paal en perk stellen

Het houden van een evenement is een recht, maar waarom zouden gemeenten in dit geval niet wat duidelijker paal en perk stellen aan de ongewenste gevolgen? Gemeenten hebben in het kader van het borgen van de leefbaarheid de verantwoordelijkheid om keuzes te maken over de aard van evenementen. Is het dan gek om een voorafgaande keuze te maken om niet de voorkeur te geven aan een evenement dat indruist tegen de doelstellingen van het gemeentelijke alcoholmatigingsbeleid? In plaats van een grote inzet van EHBO te eisen om alle gevallen van alcoholmisbruik te behandelen. In plaats van de tijd van alle betrokken diensten op te slokken met vooroverleggen en planbeoordeling.

Veilig en verantwoord feestvieren

Waarom zou een gemeente niet als uitgangspunt in haar evenementenbeleid kunnen stellen dat evenementen met een overduidelijk negatief effect op de openbare orde, veiligheid of gezondheid niet passen binnen haar visie op veilig en verantwoord feestvieren?

Wel of niet alcoholmisbruik faciliteren?

Het is een van de vele vragen die op gemeenten afkomen. Hoe zorgen we voor de veiligheid van het groeiende aantal evenementen in ons land? Die vraag staat centraal op het Jaarcongres Evenementenveiligheid. Leer van praktijkervaringen en inzichten van topexperts, en meld je aan.

• Naam evenement: Jaarcongres Evenementenveiligheid 
• Soort evenement: Congres
• Gezamenlijk initiatief van: Gemeente.nu en Event Safety Institute 
• Organisator: Sdu Opleidingen & Events 
• Datum evenement: 1 november 2018
• Locatie : Dutch Brand Hotel Gooiland 
• Doelgroep: 
  > Beleidsmedewerkers, coördinatoren, projectleiders, inspecteurs bij gemeenten, provincies en ministeries op het gebied van veiligheid, handhaving, vergunningen, crisisbeheer en marktbeheer
  > Brandweercommandanten, inspecteurs bij brandweerkorpsen
  > Beleidsmedewerkers en coördinatoren bij politie, GGD, GHOR’s, beveiligingsbedrijven en veiligheidsregio's.
  > Docenten HBO opleidingen Integrale Veiligheid en Eventmanagement
  > Verhuurders, beheerders en exploitanten van evenementenlocaties- en organisaties